|
Menüye git
2 - İnsanın Hayat Yolunu Kat
etme İmtiyazı:
Canlı varlıkların
cansızlara olan imtiyazı, canlıların eylemlerinin bilgiye
dayalı olmasından ve işlerini şuur ve idrakle yapmasındandır.
İnsan da diğer canlılar gibi eylemlerinin bilgiye dayalı
olması özelliğine sahip olmanın yanı sıra diğer canlılarda
bulunmayan bir özelliğe de sahiptir; o da, insanın akıl gücüne
sahip olmasıdır. Yani yapmaya muktedir olduğu işleri hemen
yapmaz, o işin zarar ve yararını hesaplayarak yararının çok
olduğuna inandığı zaman yapar, zararı fazlaysa o işe girişmez.
Yaptığı her işte aklın verdiği teşhise uymaktadır. Akıl da bir
işte asla zarar bulunmadığına, sadece yarar olduğuna inanırsa
o işi yapmanın gerekliliğine hükmeder. Ama bir yerde sırf
zarar görür veya zararın çıkardan çok olduğunu görürse, onu
terk etmenin gerekliliğine hükmeder. (Elbette aklın
“hükmetmesi”nden, “yargı”da bulunmasından maksat, aklın bir
işi yapmanın veya onu terk etmenin gerekli olduğunu idrak
etmesidir. Ama bir işi yapmaya veya onu terk etmeye davet
etmek veya bunlardan birini istemek gerçekte, aklın bir iş
hakkında teşhisini ortaya koymasını isteyen duygu ve meylin
işidir. Ancak şu da var ki bu tür idrakler itibari olduğundan
idrak, yargı ve hüküm, hepsi bir şeyden ibarettir.
|
|