ÇOCUK
EĞİTİMİ İLE
İLGİLİ
KIRK HADİS
Ebulfazl SEVEN
Yüce Allah Kur'an-ı Kerim'de şöyle
buyurmaktadır:
"Ey iman edenler! Kendinizi ve yakınlarınızı, yakıtı
insanlar ve taşlar olan bir ateşten koruyun."[1]
1-
Resulullah (s.a.a) buyurmuştur:
"Babanın senin üzerinde hakkı olduğu gibi çocuklarının
da hakkı vardır."[2]
2-
Resulullah (s.a.a) buyurmuştur:
"İyilik etmeleri için çocuklarınıza yardımcı olun. Her
anne ve baba çocuklarının itaatsizliğine engel
olabilir."[3]
3-
Peygamber efendimiz (s.a.a) buyurmuştur:
"Çocuklarının kendilerine itaatsizlik etmesine neden
olan anne ve babaya Allah lânet etsin."[4]
4-
Resul-i Ekrem (s.a.a) buyurmuştur:
"Çocuklarınızı iyi eğitin ki yüce Allah sizleri
affetsin."[5]
5-
Resulullah (s.a.a) buyurmuştur:
"Çocuk yedi yaşına kadar emredici, yedi yaşından on
dört yaşına kadar emre uyan, on dört yaşından sonraki
yedi yılda da anne ve babasının istişare tarafı
olmalıdır."[6]
6-
Resulullah (s.a.a) buyurmuştur:
"Çocukları sevin, onlara karşı şefkatli olun, onlara
verdiğiniz sözü harfiyen yerine getirin; çünkü
çocuklar, sizin onlara rızk verdiğinizi sanırlar."[7]
7-
Peygamber efendimiz (s.a.a) buyurmuştur:
"Çocuklarınız ağladığında onları dövmeyin; çünkü ilk
dört aydaki ağlamaları 'lâ ilâhe illallah' zikridir,
ikinci dört aydaki ağlamaları Peygamber'e (s.a.a)
'salâvattır', üçüncü dört aydaki ağlamaları ise anne
ve baba hakkında duadır."[8]
8-
Resul-i Ekrem (s.a.a) bir gün şöyle buyurdu:
"Yazıklar olsun ahır zaman babalarına!"
Bunun üzerine ashap sordu: "Yoksa müşrik mi
olacaklar?" Peygamberimiz (s.a.a) şöyle buyurdu:
"Hayır, Müslüman kalacaklar; ama çocuklarına dini
öğretmeyecek ve hatta çocukları dini öğrenmek
istediklerinde onlara engel olacak ve onları dünya
malı kazanmaya sevk edeceklerdir. İşte ben böyle
babalardan uzağım; onlar da benden uzaktırlar."[9]
9-
İmam Ali (a.s) buyurmuştur:
"Akıllı insan nasihat ve öğütle, hayvanlar ise ancak
dayakla eğitilir."[10]
10-
İmam Ali (a.s) buyurmuştur:
"Çocuklarınızın ve akrabalarınızın bedbaht olmalarına
sebep olmaktan sakının."[11]
11-
İmam Ali (a.s) buyurmuştur:
"Çocuğun
kalbi ekilmemiş tarlaya benzer; ne eksen tutar."[12]
12-
Hz. İmam Ebul-Hasan (a.s)'a çocuğuyla ilgili bir
şikâyette bulunan bir adama İmam şöyle buyurdu:
"(Çocuğunu eğitmek istiyorsan), onu dövmemelisin; ona
küsebilirsin, ama bunu fazla sürdürmemeli ve en kısa
zamanda barışmalısın."[13]
13-
İmam Ali (a.s) buyurmuştur:
"Çocuklarınızı kendi zamanınızın âdetlerine göre
eğitmekte ısrarcı olmayın; çünkü onlar sizin
zamanınızdan başka bir zaman için yaratılmışlardır."[14]
14- İmam Ali (a.s)
buyurmuştur:
"Aşırı kınama, inatçılık ateşini körükler."[15]
15-
Allah Resulü (s.a.a) buyurmuştur:
"Çocuklarınıza eşit davranın; farklı davranacak
olsanız dahi kızlarınızı üstün tutun!"[16]
16-
Resulullah (s.a.a) bir gün şöyle buyurdu:
"Allah'ın rahmeti, çocuklarının iyi işler yapmasına
yardımcı olan anne ve babanın üzerine olsun!"
"Bu
nasıl gerçekleşebilir?" diye sorulduğunda Allah Resulü
(s.a.a) buyurdu:
"Çocuklarınızdan, yapabilecekleri bir işi bekleyin;
güç yetiremeyecekleri şeyi onlardan istemeyin; onları
günah işlemeye mecbur etmeyin; çocuğunuza yalan
söylemeyin ve abes şeyler yapmayın."[17]
17-
İmam Cafer Sadık (a.s) buyurmuştur:
"İyi babaların çocuklarına bırakabileceği en büyük
miras, servet değildir; güzel eğitim ve ahlâktır."[18]
18-
İmam Ali (a.s) buyurmuştur:
"Çocuklarınıza Peygamber'i (s.a.a), Ehl-i Beyti'ni
(Allah'ın selâmı üzerlerine olsun) ve Kur'an okumayı
sevdirin."[19]
19-
Resulullah (s.a.a) buyurmuştur:
"Çocuklarınıza değer verin, güzel ahlâk öğretin ve
onlar için Allah'tan bağışlanma dileyin."[20]
20-
Resulullah (s.a.a) bir gün şöyle buyurdu:
"Yüce Allah, Kur'an okuyan her çocuğun anne ve
babasının günahlarını bağışlar."
Allah Resulü'ne
(s.a.a) soruldu: "Kur'an okumanın, Müslüman olmayan
anne ve babaya da faydası var mı?" Resulullah (s.a.a)
şöyle buyurdu:
"Onların da azabının hafifletilmesine neden olur."[21]
21-
İmam Cafer Sadık (a.s) buyurmuştur:
"Erkek çocuk nimet, kız çocuk ise hasenedir; yüce
Allah nimetin hesabını sorar, haseneye ise mükâfat
verir."[22]
22-
Resulullah (s.a.a) buyurmuştur:
"Her çocuk İslâm fıtratı üzere doğar. (Yanlış eğitim
sonucu) onu Yahudileştiren, Hıristiyanlaştıran,
Mecusîleştiren ve doğru yoldan saptıran anne ve
babalardır."[23]
23-
Yüce Peygamberimiz (s.a.a) buyurmuştur:
"Çocuklarınızı çok öpün; çünkü her öpücüğünüz için
(Allah katında) makamlar vardır."[24]
24-
İmam Seccad (a.s), çocuklarının eğitimi hususunda yüce
Allah'tan şöyle yardım dilemektedir:
"Allah'ım, çocuklarımı iyi eğitebilmem için bana
yardım et."[25]
25-
Resulullah (s.a.a) buyurmuştur:
"Çocuklarınıza saygılı davranın, onlarla alay etmeyin,
onlara hakaret etmeyin, aptal ve cahil gibi lakaplarla
onları çağırmayın."[26]
26-
İmam Cafer Sadık (a.s), Resulullah'ın (s.a.a) şöyle
buyurduğunu nakleder:
"Beş şeyi ölene kadar terk etmeyeceğim; ...onlardan
biri de çocuklara selâm vermektir. Buna titizlikle
amel edeceğim ki, benden sonra ümmetim arasında
gelenek olsun."[27]
27-
İmam Ali (a.s) buyurmuştur:
"Bir baba çocuğunu eğitirken, onun seviyesine
inmelidir."[28]
28-
Resulullah (s.a.a) buyurmuştur:
"Birinin dört oğlu olur da birine benim adımı
koymazsa, bana haksızlık etmiş olur."[29]
29-
İmam Cafer Sadık (a.s), birisinin "Çocuklarımıza,
sizin ve babalarınızın adını veriyoruz; bunun Allah
katında sevabı var mıdır?" sorusunu şöyle yanıtladı:
"Evet, Allah'a yemin ederim ki, bunun manevî faydası
vardır."[30]
30-
Resulullah (s.a.a) buyurmuştur:
"Çocuklarınız yedi yaşına geldiğinde yataklarını
ayırın."[31]
31-
Resulullah (s.a.a) İmam Ali'ye (a.s) buyurmuştur:
"Çocuğun baba üzerindeki hakkı, ona güzel isim
koyması, onu iyi eğitmesi ve doğru bir işe
koymasıdır."[32]
32-
Resulullah (s.a.a) buyurmuştur:
"Çocuk, ergenlik ve rüşt çağına erinceye kadar (kendi
mallarında) tasarruf edemez. Ergenlik çağına ermesinin
işaretleri ise, avret mahallinde sert kıl bitmesi veya
ihtilâm olması veya âdet görmesi ya da erkek çocuk
için on beş yaşını, kız çocuk için ise dokuz yaşını
doldurmuş olmasıdır."[33]
33-
Resulullah (s.a.a) buyurmuştur:
"Çocuklara sevgi ve şefkatle davranmayanlar ve
büyüklere saygı göstermeyenler bizden değildir."[34]
34-
İmam Muhammed Bâkır (a.s) buyurmuştur:
"Ebeveynin güzel ahlâklı olması, çocukların da güzel
ahlâklı olmasını sağlar."[35]
35-
İmam Muhammed Bâkır (a.s) buyurmuştur:
"Çocuklarınıza üç yaşında kelime-i tevhidi, dört
yaşında Muhammed Resulullah'ı (s.a.a), beş yaşında
kıbleyi ve secde etmesini, altı yaşında rükû ve
secdeyi eksiksiz olarak, yedi yaşında abdest alıp
namaz kılmayı öğretin."[36]
36-
Bir gün iki çocuğuyla birlikte Resulullah'ın (s.a.a)
yanına gelen biri, yanındaki çocuğun birini öpüp
diğerine ilgisiz kaldı. Bunu gören Resulullah (s.a.a)
şöyle buyurdu:
"Neden farklı davranıyorsun, diğerini de öpmen
gerekir."[37]
37-
İmam Cafer Sadık (a.s) buyurmuştur:
"Altı yaşına gelen kız çocuğunu mahrem olmayan kimse
öpmemeli."[38]
38-
Resulullah (s.a.a) buyurmuştur:
"Çocuğuna Kur'an öğreten kimse kıyamet günü çağrılarak
elbiseler giydirilir; öyle ki o elbisenin nuru, bütün
cennet ehlinin yüzünü aydınlatır."[39]
39-
İmam Cafer Sadık (a.s) buyurmuştur:
"Lokman, oğluna şöyle buyurdu: 'Oğlum, gününün bir
kısmını kitap okumaya ve ilim öğrenmeye ayır; çünkü
kitap okumayı terk edersen, bilgilerini zayi edersin."[40]
40-
Resulullah (s.a.a) buyurmuştur:
"Allah katına ulaşması engellenmeyen dört dua vardır.
Onlardan biri, babanın evlâdı hakkındaki duasıdır..."[41]
[2]-
Mecma'uz-Zevâid,
c.8, s.146
[3]-
Mecma'uz-Zevâid,
c.8, s.146
[4]-
Mekarim'ul-Ahlâk, s.518
[5]-
Mekarim-ul
Ahlak, s.255
[6]-
Vesâil'uş-Şia, c.15,
s.195
[7]-
Vesâil'uş-Şia, c.15,
s.201
[8]-
Vesâil'uş-Şia, 63.
bab, s.1
[9]-
Müstedrek'ül-Vesâil,
c.2, s.625
[10]-
Gurer'ul-Hikem,
s.236
[11]-
Mecma'uz-Zevâid,
c.8, s.146
[12]-
Hadis-i Terbiyetî, c.1,
s.54
[13]-
Bihâr-ül
Envâr, c.23, s.114
[14]-
İbn-i
Ebi'l-Hadid,
Şerh-u Nehc'il-Belağa,
102. hikmet, s. 267
[15]-
Tuhaf'ul-Ukul,
s.84
[16]-
Nehc'ül-Fesaha,
s.365
[18]-
el-Kafi, c.8, s.150
[19]-
Kenz'ül-Ummal,
hadis: 45409
[20]-
Bihar'ul-Envar,
c.104, s.95
[22]-
el-Mehaccet'ül-Beyzâ,
c.2, s.64
[23]-
Bihar'ul-Envar,
c.20, s.88
[24]-
Bihar'ul
Envar, c.23, s.113
[25]-
Hadis-i Terbiyetî, c.2,
s.96
[26]-
Hadis-i Terbiyetî, c.1, s.117; el-Kâfi, c.6, s.47
[27]-
Hadis-i Terbiyetî, c.1,
s.120
[28]-
Hadis-i Terbiyetî, c.1,
s.122
[29]-
Hadis-i Terbiyetî, c.1,
s.138
[30]-
Hadis-i Terbiyetî, c.1,
s.139
[31]-
Hadis-i Terbiyetî, c.1,
s.159
[32]-
Bihar'ul-Envar,
c.17, s.18
[33]-
Minhac'us-Salihîn,
c.2, s.189
[34]-
Mecmuat'ul
Verram, c.1, s.34
[35]-
Bihar'ul
Envar, c.45, s.1178
[36]-
Mekarim'ul-Ahlâk, s.113
[37]-
Mekarim'ul Ahlâk, s.113
[38]-
Vesâil'uş-Şia, c.14,
s.171
[39]-
Bihar'ul-Envar,
c.7, s.304
[40]-
Bihar'ul-Envar,
c.1, s.69
[41]-
Bihar'ul-Envar,
c.47, s.189